Các câu hỏi liên quan đến tiêm Vắc xin Covid 19

BS. Bùi Văn Thường - Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai trả lời:

Không có báo cáo về tương tác giữa vắc-xin phòng COVID-19 và các thuốc điều trị tim mạch. Người bệnh không được ngừng các loại thuốc điều trị tim mạch trước và sau khi tiêm vắc-xin.

Một số bệnh nhân đang sử dụng thuốc làm loãng máu (thuốc chống đông, kháng kết tập tiểu cầu) có thể bị đau, sưng và bầm tím xung quanh vết tiêm. Nên sử dụng một cây kim nhỏ (cỡ 23 hoặc 25) để tiêm chủng, sau tiêm ấn mạnh vào vết thương mà không cọ xát trong ít nhất hai phút.

Bệnh nhân cần được thông báo về nguy cơ tụ máu do tiêm. Những bệnh nhân đang sử dụng thuốc kháng vitamin K nên duy trì INR ở giới hạn dưới của điều trị.

Các loại vắc xin COVID-19 được sử dụng bằng đường tiêm bắp, không có khuyến cáo về việc tiêm vắc xin COVID -19 dưới da để giảm nguy cơ chảy máu, bầm tụ máu sau tiêm.

Câu hỏi: Các bệnh nhân sau phẫu thuật thay van tim, đặt stent động mạch vành, cấy các thiết bị cấy ghép tim có tiêm vắc xin covid -19 được hay không?

Trả lời: Không có biến chứng nào được ghi nhận là vắc xin Covid-19 ảnh hưởng lên van tim nhân tạo sinh học/cơ học, stent động mạch vành cũng như các thiết bị cấy ghép khác. Bệnh nhân sau mổ thay van tim nhân tạo, đặt stent động mạch vành, cấy máy tạo nhịp tim… có thể tiêm vắc xin Covid-19 an toàn. Hãy nói cho bác sỹ biết về các thuốc chống đông, chống ngưng tập tiểu cầu bạn đang dùng.

Câu hỏi: Tôi uống thuốc ức chế miễn dịch do ghép tim. Thuốc ức chế miễn dịch có thể xung đột với vắc-xin COVID-19 không?

Trả lời: Các vắc-xin hiện được chấp thuận sử dụng không chứa vi-rút sống, do đó, không có nguy cơ gây nhiễm trùng cho những bệnh nhân có hệ miễn dịch kém, kể cả những bệnh nhân đang dùng thuốc ức chế miễn dịch. Tuy nhiên khi sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch có thể làm giảm tác dụng của vắc-xin. Hãy nói cho bác sỹ biết về các thuốc bạn đang sử dụng trước khi tiêm vắc-xin.

BS. Bùi Văn Thường - Viện Tim mạch Quốc gia, BV Bạch Mai

Câu hỏi: Dùng thuốc corticoid đến mức nào vẫn có thể được tiêm vắc xin Covid ?

TS.BS Nguyễn Quang Bảy - Trưởng Khoa nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai trả lời:

Các thuốc corticoid, có nguồn gốc từ hormon cortisol của tuyến thượng thận, có tác dụng chính là chống viêm, ức chế miễn dịch nên được sử dụng trong điều trị rất nhiều bệnh như dị ứng, viêm da, hen phế quản, COPD, viêm khớp, gút, hội chứng thận hư, ghép tạng...

Quyết định 3445 ngày 15/7/2021 của Bộ Y tế nêu những người bệnh “đang dùng thuốc corticoid liều cao trong ít nhất 7 ngày” thì nên trì hoãn việc tiêm vắc xin phòng covid 19. Lý do có thể là:

1. Corticoid liều cao làm giảm và/hoặc làm chậm đáp ứng sinh kháng thể của cơ thể, có thể chỉ bằng 1/10 so với người bình thường. Mức liều corticoid được chứng minh làm giảm đáp ứng với các vắc xin trước đây như vắc xin phòng bệnh phế cầu, là prednisolone liều ≥ 20mg/ngày.

2. Lo ngại những vắc xin sử dụng virus bất hoạt có thể gây hại cho cơ thể khi sức đề kháng bị giảm do dùng thuốc corticoid có tác dụng ức chế miễn dịch. Tuy nhiên những vắc xin sử dụng công nghệ tái tổ hợp hay véc tơ virus như Pfizer hay Moderna thì không lo ngại điều này

3. Các thử nghiệm đánh giá hiệu quả của các vắc xin Pfizer hay Moderna đã loại trừ, tức không tiến hành trên những người đang điều trị thuốc corticoid liều cao (ví dụ với vắc xin Moderna là liều tương đương ≥ 20mg prednisolon/ngày) > 14 ngày trong vòng 6 tháng trước đó. Các thử nghiệm vắc xin Astra Zenca, Johnson & Johnson cũng loại trừ những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch. Do đó không có bằng chứng về hiệu quả của tiêm vắc xin cho những đối tượng này.

Bảng quy đổi liều giữa các anh em trong gia đình Corticoid

Tuy nhiên nhóm thuốc Corticoid có rất nhiều loại với hoạt lực khác nhau (xem bảng), thường được sử dụng với liều lượng khác nhau trong điều trị, tùy thuộc loại bệnh gì, giai đoạn bệnh cấp hay mạn tính và mức độ bệnh nặng hay nhẹ. Theo khuyến cáo của Bộ y tế Việt Nam và của nhà sản xuất thì những người đang dùng corticoid liều tương đương ≥ 2mg prednisolon/kg/ngày, thì mới cần trì hoãn việc tiêm vắc xin. Với những người lớn thì có lẽ vẫn cần tuân thủ hướng dẫn của FDA là không tiêm vắc xin cho người dùng Corticoid liều tương đương ≥ 20mg Prednisolon/ngày tích lũy trong 14 ngày trong vòng 6 tháng trước đó.

Chúng ta có thể quy đổi 20mg Prednisolone bằng 80mg Hydrocortisone, 16mg methylprednisolone, 3mg Dexamethasone.

Vì vậy những bệnh nhân đang điều trị thuốc corticoid liều thấp hơn thì vẫn có thể tiêm vắc xin phòng covid 19 được. Tại Khoa Nội tiết, những bệnh nhân suy thượng thận đang điều trị hormon thay thế, thường là hydrocortisone uống liều dao động từ 10 – 40mg/ngày, tương đương liều 2,5 – 10mg prednisolon/ngày, tức dưới mức khuyến cáo của Bộ y tế và nhà sản xuất nên vẫn có thể tiêm vắc xin covid 19 được.